- فورگ - https://forg.ir -

قلعه تاریخی فورگ

 قلعه فورگ یکی از مناطق تاریخی است و وجود دو قلعه و برج بلند در این منطقه سبب شده که یکی از آنها قلعه نارنجی است که در مجاورت آن قرار گرفته سبب شده که این منطقه به دوبرجی شهرت پیدا کند . قلعه نارنجی در مجاورت شهر دوبرجی در منطقه فورگ قرار گرفته این هم یکی از قلعه های مستحکم فورگ بوده که مدتها محل اقامت حکومتها از جمله : امیرموسی فرگی در قرن ششم هجری قمری در منطقه استقرار داشته است . علت نام  گذاری آن ظاهرا به خاطر موقعیت منطقه که گرمی هوا سبب شده است که خاک منطقه به رنگ نیمه سرخ در بیاید به همین علت اینجا به قلعه نارنجی شهرت پیدا کرده است  اما به نقل از منابع محلی روی پشت بام نارنج قلعه درختان نارنج می کاشتند که شاید نام نارنج قلعه را از این درخت ( نارنج ) برگرفته باشند. مجموعه آثار تاریخی قلعه نارنجستان در دهستان فورگ شهرستان داراب فارس واقع شده است، این اثر مجموعه‌ای است شامل تپه ای ساسانی و بقایای قلعه ای مربوط به قرون متاخر اسلامی در شمال تپه و همچنین بقایای مسجدی شبستانی از قرون متاخر اسلامی در فاصله 50 متری شمال قلعه است.
تپه تقریباً مدور و با قطر 60 متر در جنوب مجموعه واقع شده و ارتفاع آن نسبت به سطح زمین‌های اطراف 4،5 متراست بقای معماری بخش ورودی یک بنای حاکم نشین معروف به قلعه نارنجستان (نارنج قلعه) در بخش شمالی تپه وجود دارد که امروزه دروازه ورودی و قسمتی از بنا به جا مانده است.از ویژگی‌های این بنا شیوه طاق‌زنی زیبا و سقف‌های گنبدی فضای درونی است که با ملات گچ ساخته شده است. سردرها با طاق‌های جناقی و دروازه ورودی با دو نیم برج گرد از ویژگی‌های مهم این بنا است.با توجه به برش ایجاد شده در تپه می توان گفت پی این بنا با قلوه سنگ و گچ بوده و حدود 3 متر در عمق خاک ایجاد شده است.
آجر بکار رفته در بنا دارای ضخامت 5 سانتی متر است. ورودی دروازه این بنا به سمت شمال بوده و در فاصله حدود 50 متری شمال آن بقایای مسجدی احتمالا مربوط به قرون متاخر اسلامی به چشم می خورد و با توجه به بقایای ستون های مشهود در بخش شمال غربی، آن را می توان از نوع مساجد شبستان دار معرفی کرد که برداشت پلان آن نیاز به مطالعات بیشتری دارد. ستون‌های بجا مانده مربع شکل با ابعاد 110 سانتی متر و در یک ردیف در فاصله 260 سانتی متری از دیوار مسجد قرار دارند.
به نظر می‌رسد صحن این مسجد سنگ فرش بوده و ضخامت دیوار مسجد 80 سانتی متر است. مصالح بکار برده شده در این مسجد آجر و ملات گل است. پراکندگی سفال در محوطه‌ای به قطر 400 متر به چشم می‌خورد.اداره کل میراث فرهنگی استان فارس با توجه به ویژگی‌های این مجموعه تاریخی به عنوان یکی از شاخص‌ترین آثار باستانی منطقه اقدام به شناسایی و بررسی آن در سال 1387 کرده است و هم اکنون پس از طی مراحل و تشریفات قانونی لازم به شماره 27703 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است و از تاریخ ثبت تحت حفاظت و صیانت این اداره کل قرار دارد.