کشور ما به جهت قدمت بسيار و تمدن کهن خود , همواره شاهد استقرار و زندگي اقوام مختلف بر گستره خويش بوده و در نتيجه داراي هزاران محوطه و بناي باستاني ارزشمند مي باشددر اين ميان تپه هاي باستاني کوچک و بزرگ سهم عمده اي از اين يادگارها را به خود اختصاص مي دهند و به جهت قدمت گاه چندين هزار ساله و باقي ماندن نشانه هاي موجود از زندگي اقوام مختلف در دوره هاي متعدد تاريخي داراي اهميت به سزايي مي باشند و لزوم توجه هر چه بيشتر به حفاظت و در گامي بالاتر کاوش علمي اين نمونه هاي کم نظير را ضروري مي سازنداين تپه ها که متشکل از لايه ها و رگه هاي باستاني با ضخامتهاي مختلفي بوده و توالي ادوار مختلف يکجانشيني را به نمايش مي گذارند , آثاري از دوره هاي گوناگون تاريخي را در خود به امانت نگه داشته اند تا در روزگار آينده شاهدي غير قابل انکار از تلاش ايرانيان در بالندگي تمدن بشري باشنداما متاسفانه در شرايط فعلي اين يادگارهاي درخشان در معرض خطرات گوناگوني واقع شده اند و انواع تخريب ها ازکند و کاوهاي سودجويانه قاچاقچيان گرفته تا تخريبهاي نابخردانه در اثر انجام پروژه هاي عمراني و يا سوء استفاده روستاييان و جوامع محلي از خاک و زمين آنها ادامه حيات اين نگينهاي درخشان و ماندگار را دستخوش نابودي کرده است.
در اين ميان بخش فورگ نيز با دارا بودن تپه ها و محوطه هاي باستاني کوچک و بزرگ نيازمند توجه هر چه بيشتر در خصوص اين تخريبهاست. تپه اوباد چشم سنگی روستای مرز یکی از آثار باستانی واقع در دهستان آبشور است که در پژوهش حاضر به معرفی آن خواهیم پرداخت.
تپه آب باد چشم سنگی فورگ در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی داراب قرار دارد.این اثر در بخش شرقی دهستان آبشور، در 3 کیلومتری شرق روستای مرز واقع شده است. اطراف آن را زمینهای شوره ای فرا گرفته، چشمه معروف به آب باد در 200 متری شرق آن و کوه لاور در 500 متری شمال شرق آن قرار دارد. که به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی چشمه آب گوگردی موسوم به اوباد به نام تپه آب باد شهرت یافته است. با توجه به سفال های یافت شده از سطح تپه قدمت آن به دوره اشکانی می رسد مختصات این اثر عبارتست از: طول جغرافيايي ˝269΄11 ˚28 و عرض جغرافيايي ˝349´12 ˚055 و ارتفاع710متر از سطح دریاقرار دارد.
این تپه شامل دوبرجستگی در راستای جنوب شرقی-شمال غربی به طول 100 متر و عرض 40متر وارتفاع آن از سطح زمین های اطراف 5/3 متر می باشد. به دلیل قرار گرفتن این اثردر مسیر سیلاب های سالانه، امروزه سطح این تپه وهمچنین اطراف آن پوشیده از رسوبات آبرفتی وشن و ماسه بوده و می توان گفت بخش عظیمی از لایه های استقراری این تپه پایین تر از سطح زمین های اطراف می باشد.
همچنین حفاری های غیر مجاز بخش هایی از این تپه را مورد تهدید قرارداده است. که نمونه آن می توان به ظرف سفالی قوری شکل،کشف شده متعلق به هزاره دوم پیش از تاریخ، به طول ۴۰ سانتی متر و محیط ۱۲۰ سانتی متر و با ۲۰ سانتی متر قطر دهانه ،در منطقه تاریخی آب باد چشم سنگی فورگ پس از حفاری، برخی افراد سودجو که در این منطقه قصد حفاری غیر مجاز داشتند، به دست آمد.این شی توسط یگان حفاظتی آثار تاریخی مستقر در فورگ به نمایندگی میراث فرهنگی داراب تحویل داده شد وپس ازآن به تهران انتقال داده شد تا تحقیقات بیشتری روی آن صورت گیردنگارننده تا کنون از جزییات تحقیقاتی آن اطلاعی ندارد در نتیجه سفال های یافت شده از این تپه شامل سفال های قرمز نارنجی ساده و منقوش از نوع معروف به لوندو که مربوط به دوره اشکانی است می باشد. سفال های یافت شده از محوطه بیشتر دارای رنگ و قرمز نارنجی است، اکثر سفال ها چرخساز و دارای ماده چسباننده کانی( معدنی)، کیفیت ساخت معمولی وپخت کافی می باشند. به لحاظ شوره ای بودن خاک منطقه سفال ها بسیار شکننده اند.سطح اثر توسط سیل های سالانه با شن ریزه و رسوبات آبرفتی پوشیده و در برخی قسمتها حفاریهای غیر مجاز صورت گرفته که در اثر آن خمره های سفالی شکسته را بیرون آورده اند. با این حال می توان گفت که بیشتر آثار در زیر رسوبات آبرفتی مدفون گشته اند. ، همچنین تغییر مسیر احتمالی مسیل فصلی که از شرق محوطه می گذرد، در اثر سیلاب های سالانه مهمترین آسیب تهدید کننده این اثر می باشد.
در پايان لازم به ذکر است پرداختن کامل و علمي به مبحث میراث گرانبهای تپه هاي باستاني بخش فورگ و راهکارهاي جلوگيري از آن , مسئله اي حائز اهميت و قابل توجه در زمينه حفظ ميراث فرهنگي و تمدن چندين هزار ساله ايران زمين بوده و بررسي تمامي جنبه هاي آن خارج از توان نگارنده مي باشد و پژوهش حاضر تنها اشاره ي کوتاهي به آنها و انجام وظيفه اي درراستاي فعالیت انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهرستان داراب شعبه فورگ در حوزه ميراث فرهنگي مي باشد لازم است به یاری اداره میراث فرهنگی شهرستان داراب با اساتيد خبره و کارشناسان باتجربه کشورمان مباحث گسترده تري را در اين خصوص ارائه نمايند با اميد به آن روز بياييد تا دير نشده همگي نداي این میراث کهن را که از دل اين يادگار نياکانمان برمي خيزد به گوش جان شنيده , و به ياري اين تپه ها بشتابيم.
1-تپه یا تُنب واژه‌ای فارسی به معنی ارتفاعی نه بس بلند از زمین، تل، تپه، توده، نجد و ربوه است و در پارسی دری و در برخی گویش‌های محلی به کار رفته‌است.